لومړۍ ناپوهي: تكامل صرف يو نظر دى تصحېح: په ساينس كښي نظريې دوه ډوله وي: ١) هايپوتيسيس ٢) تيوري هايپوتيسيس (Hypothesis) د يوې نظريې ابتدايي وړانديځي شانته پړاو ته ويل كيږي چي نه يې هغه وخت ثبوت تر لاسه شوى وي او نه يې هم كومه پېشبيني ريښتيا شوې وي. …
پوره ليکنه »رڼا او رنګونه – درېيمه برخه: اليكټرومقناطيسي طيف
زه عموما ليكنو ته تاريخي ترتيب وركوم. كله چې غواړم كومه ساينسي موضوع تشرېح كړم، لومړى د اوايلو څخه نېولې بيا تر اوسه پوري د موضوع يوه لنډه تاريخچه بيانوم، بيا د اوسني تحليل جزياتو ته اقدام كوم. خو د موډرن ساينس نه هاخوا د اكثرو موضوعاتو تحليلات ډېر ابتدايي، …
پوره ليکنه »رڼا او رنګونه – دوهمه برخه: د آسمان رنګ ولې شين دى؟
آيا دا سوچ تاسو ته كوم وخت درلوېدلى دى چې آسمان ولي شين دى؟ بل رنګ لكه ګلابي، بانجاڼي يا زرغون ولې نه دى؟ د لرغوني يونان څخه روايت را نقل كېږي چي: كله چې د خدايانو د خداى ”زيوس” لور شاهزادګۍ ”اتينا” وزېږېدل، نو زيوس دوې هيلې ورته ډالۍ …
پوره ليکنه »رڼا او رنګونه – لومړۍ برخه: رنګ څه شي دى؟
په عامه او بنسټي توګه موږ رنګ هر هغه څه ته ويلاى شو چې په سترګو ليدل كېږي. خو د رڼا (نور) په نشتون كښې موږ هيڅ هم نشو ليدلاى. لهذا په رنګ باندي د سر خلاصولو لپاره لومړى اړينه ده چې رڼا تعريف كړو چې رڼا څه شي ده؟ …
پوره ليکنه »كوانټم ميخانيك: دوهمه برخه – د هايزنبرګ د نامطمينى اصل
د هايزنبرګ د نامطمينى اصل ما څو ځله په تېرو ليكنو كښې بېله دې چې سم يې تشرېح كړم ياد كړى او كارولى دى. دا ځل مې هڅه دا ده چې نوموړى اصل يا قاعده په ډېره آسانه توګه او ساده پښتو مګر دقيق ډول درته توضېح كړم. په اوايلو …
پوره ليکنه »كوانټم ميخانيك: لومړۍ برخه – ولې اليكټرون هستې ته نه ورلوېږي؟
ټوله د نولسمې پېړۍ او تر هغه نه مخكې فيزيك ته كلاسيك فيزيك ويل كيږي، لكه: نيوټني ميخانيك يا اليكټرومګنيټيزم (برېښنا او مقناطيس). كله چې د شلمې پېړۍ په اوايلو كښې مو د اټم داخلي جوړښت تر څېړنې لاندې ونيوئ، راته څرګند شول چې د كلاسيك فيزيك اصول نور په …
پوره ليکنه »اېپيسټيمولوژي یا پوهنپوهنه چيشی ده؟
كله چه موږ ادعا كوو چې په يو شي «پوهېږو»، د دې معنا څه ده؟ زموږ د پوهې سرچينه څه ده؟ څنګه وپوهېږو چې د اعتبار وړ ده، او د پوهې حدود مو څومره دي؟ د لرغونې يونان فيلسوفانو لكه سقراط، افلاطون او ارسطو دوه نيم زره كاله وړاندې د …
پوره ليکنه »دینونه او عقاید په شپږو پایو ولاړ دي
دینونه او عقاید په لاندې شپږو پایو ولاړ دي: ® ناپوهي® دروغ® توجېهات® وېره$ هیلې© تشدد توجېهات او دروغ د منطق په وړاندې زر ماته خوري خو د دفاع لپاره یې دوی تشدد ته لاس اچوي. انترنېټ خلک د دوی له فزیکي ضرر بچ کولی شي. بیا دوی تشې ښېراوې …
پوره ليکنه »