سوالونه علم رڼا ده
دا چې اسلام د برابرۍ درس ورکوي نو په دې اړوند دا بحث درې برخې لري:
- لومړی: د محمد میرمنې تر عادي ښځو غوره دي.
- دویم: د عامو ښځو په نسبت د کنیزو کم حیثیت.
- درېيم: د میرمنو په پرتله د سړو غوره والی.
لومړی: د محمد میرمنې تر عادي ښځو غوره دي، لکه په په سوره احزاب په ۳۰ آیة کې عربي الله فرمایي:
🔯 يٰنِسَآءَ النَّبِىِّ مَن يَأْتِ مِنكُنَّ بِفٰحِشَةٍ مُّبَيِّنَةٍ يُضٰعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَيْنِ ۚ وَكَانَ ذٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا (۳۰) وَمَن يَقْنُتْ مِنكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَتَعْمَلْ صٰلِحًا نُّؤْتِهَآ أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا (۳۱) يٰنِسَآءَ النَّبِىِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِّنَ النِّسَآءِ ۚ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِى فِى قَلْبِهِۦ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا (۳۲)
سورة الأحزاب
📕 ژباړه: اې د پېغمبر (ص) مېرمنو! ستاسې څخه چې څوك د څرګندې بدلمنۍ د حركت مرتكبه شي، هغې ته به دوه ځله سزا ورکړه شي؛ د الله لپاره دا ډېر اسانه كار دي. او ستاسې څخه چې څوك د الله او د هغه د رسول امر ته غاړه كښېږدي او نېک عمل وکړي، هغې ته به موږ دوه ځله اجر ورکړو، او موږ د هغې لپاره غوره روزي تهيه کړې ده. اې د پېغمبر (ص) ميرمنو! تاسې د عامو مېرمنو غوندې نه ياست. كه تاسې د الله څخه وېرېدونكي ياست، نو په داسې لهجه خبرې مه كوئ چي د زړه په خرابوالي اخته كوم سړی (نامشروع) تمه پيدا کړي، بلکي سمې غوره ځيږې خبري كوئ.
پورتني درې آیتونه دا په ګوته کوي چې د پیغمبر میرمنې د عادي میرمنو په څېر نه دي بلکه دوی غوره دي. که چیرې دا مېرمنې د عادي میرمنو په څیر ښه کړنه ترسره کوي نو دوی د عادي میرمنو په پرتله دوه چنده اجر لري او که دا ښځې د عادي ښځو په پرتله خرابه کړنه ترسره کړي نو د عادي میرمنو لپاره دوه چنده عذاب دی.
دويم: د عامو ښځو په نسبت د کنیزو کم حیثیت
په ورته ډول د سوره النساء ، ۲۵ آیة کې د غلامو ښځو، غلامانو سړو په اړه عربي الله فرمایي:
🔯 وَمَن لَّمْ يَسْتَطِعْ مِنكُمْ طَوْلًا أَن يَنكِحَ الْمُحْصَنٰتِ الْمُؤْمِنٰتِ فَمِن مَّا مَلَكَتْ أَيْمٰنُكُم مِّن فَتَيٰتِكُمُ الْمُؤْمِنٰتِ ۚ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمٰنِكُم ۚ بَعْضُكُم مِّنۢ بَعْضٍ ۚ فَانكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَءَاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَنٰتٍ غَيْرَ مُسٰفِحٰتٍ وَلَا مُتَّخِذٰتِ أَخْدَانٍ ۚ فَإِذَآ أُحْصِنَّ فَإِنْ أَتَيْنَ بِفٰحِشَةٍ فَعَلَيْهِنَّ نِصْفُ مَا عَلَى الْمُحْصَنٰتِ مِنَ الْعَذَابِ ۚ ذٰلِكَ لِمَنْ خَشِىَ الْعَنَتَ مِنكُمْ ۚ وَأَن تَصْبِرُوا خَيْرٌ لَّكُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (۲۵)
سورة النساء
📕 ژباړه: او ستاسې څخه چې څوك ددې مالي وس ونه لري چې له اصيلو مسلمانو ښځو (محصناتو) سره نكاح وکړاى شي، هغه دې ستاسې د هغو مينزو له کومې يوې سره نكاح وکړي چې په لاس کښې مو وي. الله ستاسي د ايمان په حال ښه پوهیږي. تاسې ټول د يوې ډلې او يو ځوځات خلك ياست. له دې امله د هغو د سرپرستانو په اجازه له هغوى سره نكاح وکړئ او په ښه توګه د هغو مَهر ورکړئ، تر څو چي هغوى د نكاح په بنديز کښي خوندي (محصناتې) پاتي شي، په ازاده شهوت رانۍ پسې ونه ګرځئ او نه په غلا او په پټه يارانې وکړئ. نو كله چې هغوى د نكاح په چوكاټ کښې خوندي شي او بيا وروسته له هغه كومه بد لمني غوره کړي، نو پر هغو د هغه مجازات نيمايي دی چې د اصيلو ښځو (محصناتو) لپاره ټاكل شوی دی. دا اسانتيا ستاسې څخه د هغو كسانو لپاره منځ ته راوړل شوې ده چي د مېرمنې نه لرلو له مخې د حدودو ماتولو اندېښنه ورسره وي؛ خو كه تاسې له زغم څخه كار واخلئ نو دا ستاسي لپاره غوره ده. او الله بښونكى او رحم كوونكى دى.
پورتنی آیت ښیې چې هغه څوک چې نشي کولی د ښه او قدرمنو کورنیو آزادې میرمنې سره د دوی د ټیټ حیثیت له امله واده وکړي باید له خپلوانو یا غلامانو میرمنو سره واده وکړي – دلته د دې غلامانو بادارانو څخه د اجازې ترلاسه کولو لپاره شرایط دي. او په ورته وخت کې دوی مهر ورکولو ته اړتیا لري – دا باید وویل شي چې دا اغلې باید میرمنې وي چې په بند کې وي مګر هیڅ فریب نلري، لکه د غیر نارینه سره اړیکې نلري – نو بیا ویل کیږي چې که چېرې دا کنیزې ناوړه کارونه وکړي نو د دوی لپاره مجازات د عادي آزادو میرمنو نیمایي دي – دا معافیت مانا (د کنیزې د نکاح اجازت) د هغو کسانو لپاره دي چې په ښو او معززو کورنیو کې د واده نه کولو له امله د زنا کولو له ویرې دي – مګر بیا دوی ته هم سپارښتنه کیږي چې له دې ډول واده سره صبر وکړي. دا د مومن لپاره هم غوره ده – یعنی کنیزه له عامې ښځې څخه کم حیثیته ده چې ورسره واده په مجبوره حالت کې ترسره کیدی شي خو مطلوب نه دی او صبر د مسلمان لپاره د داسې واده څخه غوره دی.
درېيم: د میرمنو په پرتله د سړو غوره والی
د سورة النساء په ۳۴ آیة کې عربي الله فرمایي:
🔯 الرِّجَالُ قَوّٰمُونَ عَلَى النِّسَآءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلٰى بَعْضٍ وَبِمَآ أَنفَقُوا مِنْ أَمْوٰلِهِمْ ۚ فَالصّٰلِحٰتُ قٰنِتٰتٌ حٰفِظٰتٌ لِّلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ ۚ وَالّٰتِى تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِى الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ ۖ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا (۳۴)
سورة النساء
📕 ژباړه: نارينه پر ښځو مسلط اداره چيان دي، له دې امله چې الله د هغو ځينو (نارينه و) ته پر ځينو نورو (ښځو) لوړتيا وربښلې ده، او له دې كبله چې نارينه خپل مالونه لګوي؛ نو کومې ښځي چي صالحې دي، هغوى د فرمان مننې خوى لري او د نارينه ؤ په غياب کښې د الله تر ساتنې او څارنې لاندې د هغو د حقوقو ساتنه كوي. او تاسې چې د كومو ښځو له سرغړونې څخه اندېښمن ياست، هغوى (لومړی) پوه کړئ، (بیا) د خوب ځايونه ورڅخه جلا کړئ او (بیا) و یې ووهئ، نو كه هغوى ستاسې فرمان بردارې شي نو هغو ته د لاس غځونې لپاره بېځايه پلمې مه جوړوئ. باور ولرئ چې له پاسه الله شته چي لوى او لوړ دى.
پورتنی آیة په اسلام کې د ښځو په پرتله د نارینه وو د فضیلت یو ښکاره ثبوت دی، د اسلام له مخې نارینه د دوه دلایلو له مخې غوره توب لري.
- ۱ ــ عربي الله نارینوو ته د ښځو په پرتله لوړ مقام ورکړی دی.
- ۲ ــ نارینه خپله شتمني په ښځو مصرفوي.
د دې دوه دلیلونو لپاره ښځه باید د سړي امر ومني که نه نو ښځه ممکن د نارینه لخوا فزیکي شکنجه شي (ځکه چې د تاوتریخوالي اجازه ورکړل شوې مګر طریقه معلومه نه ده. د اسلامفوبیا ناروغانو ته دا هم جواز لري چې یا ښځه په څپېړه ووهي او یا لکړه ورواخلي د ښځې هډوکي ورمات کړي) – مګر دا نور هم ویل شوي چې کله چې میرمنې د نارینه وو په امر عمل وکړي، نو بیا وهل ټکول د نارینه وو لپاره روا ندي.
د پورتنيو آیتونو په رڼا کې یو څه پوښتنې راپورته کیږي:
۱ ــ کله چې د پیغمبر ښځې له عامو ښځو، عامې ښځې له کنیزو او نارينه یې له ښځو څخه غوره دي نو بیا ولې اسلام د ټولو نارینوو او ښځینوو تر منځ د مساوات او برابرۍ ادعا کوي؟
۲ ــ د پیغمبر ښځې د پیغمبر سره نږدې والی یا قرابت لرلی او کولی شي. د عامو میرمنو څخه څو ځلې غوره یا بد هرڅه وارزوئ، نو د دوی لپاره دا امکان لري چې له ګناه ډډه وکړي او ښه عمل وکړي. ډیری وختونه اساني ده د پیغمبر د میرمنو لپاره، دا چې د عامې ښځې په پرتله د ګناه مخنیوی اسانه دی، نو د ګناه سزا د عادي ښځې په پرتله دوه چنده ده، مګر ولې د نیکیو اجر دوه چنده؟ لکه څنګه چې د نیک عمل ترسره کول د عام ښځې لپاره د پیغمبر د میرمنو لپاره ډیری وختونه اسانه دي، نو دلته اجر باید نیمایي وي ځکه چې اصل دا دی چې د سخت کار معاوضه ډیره او د اسانه کار معاوضه کمه وي.
۳ ــ د ښو کارونو ترسره کول او د ګناهونو مخنیوی د کنیزې لپاره د عام ښځې په پرتله څو چنده ډیر مشکل دی، نو که د ګناه سزا د عامې ښځې نیمایي وي نو دا واقعیا عدالت دی مګر دا چې د غلامې نجلۍ لپاره ښه وي کار کول د عامې میرمنې څخه څو چنده ډیر مشکل دي، نو د ښو کارونو ثواب باید د آزادې میرمنې څخه دوه چنده هم وي. ایا داسې دی؟ که نه نو بیا ولې؟
۴ ــ ولې د نارینه او ښځینه وو لپاره د تطبیق وړ نه ده کله چې د پیغلې میرمنې، عام آزادې شوې میرمنې او کنیزو د کم ظرفیت او کم افضلیت له امله په اجر او جزا کې پلي کیږي؟ کله چې نارینه میرمنې وي، نو د دوی سزا د میرمنو په پرتله دوه برابره نده، پداسې حال کې چې د ګناه کولو څخه ډډه کول د میرمنو په پرتله د دواړو نارینه وو لپاره اسانه دي ځکه چې دا د ښځو لپاره یوه قوي ځواک دي (مور، خور، لور او ښځه). دوی ګناه ته زور کولی شي، مګر د ښځې ځواک دوی ګناه ته نشي اړ کولی، په ورته ډول، دوی د دې توان لري چې د خپلې خوېندو، میندو، لوڼو او میرمنو له ګناه څخه مخنیوی وکړي پداسې حال کې چې ښځه وړتیا نلري.
